Κύριε Κωστόπουλε, το 2013 απετέλεσε έτος πολλών υποσχέσεων, πολλών προσπαθειών. Η ανάπτυξη όμως δεν ήρθε λόγω πολλών κωλυμάτων. Το κόστος είναι μεγάλο εν τούτοις για την χώρα μας όλοι αναγνωρίζουν ότι η ανάπτυξη αποτελεί μονόδρομο. Τις πταίει;

Πράγματι το έτος 2013, όπως και για τα προηγούμενα  ήταν  έτη πολλών υποσχέσεων. Και βέβαια η ανάπτυξη δεν ήρθε για τον απλούστατο λόγο ότι εξέλειπαν οι προϋποθέσεις γι’ αυτό. Δηλαδή:

– Στο περιβόητο μνημόνιο δεν είχαν συμπεριληφθεί μέτρα για την ανάπτυξη της οικονομίας. Και τούτο διότι η πολιτική μας ηγεσία, επιμένοντας στις διχαστικές πρακτικές του παρελθόντος, δεν παρουσίασε στους δανειστές ένα εθνικό σχέδιο εξόδου από την κρίση, δηλαδή ένα σχέδιο το οποίο θα εκπροσωπούσε όλο το πολιτικό φάσμα της χώρας και θα ενίσχυε την διαπραγματευτική μας θέση, στο οποίο θα περιλαμβάνονταν και μέτρα ανάπτυξης της οικονομίας. Έτσι στερηθήκαμε της δυνατότητας άμυνας απέναντι στην τιμωρητική –προτεσταντική λογική της τρόϊκας, πράγμα που οδήγησε τη χώρα μας στην εξαθλίωση. Και βέβαια η συγνώμη της κας.  Λαγκάρντ για λανθασμένα μέτρα, τα οποία εδέχθησαν χωρίς αντίρρηση οι πολιτικοί μας ταγοί, δεν αλλάζει τίποτε.

– Πέραν τούτου η ελληνική πραγματικότητα μαστίζεται ακόμη και τώρα από τα μεγάλα προβλήματα που σχετίζονται με τη γραφειοκρατία, τη διαφθορά τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα και την υψηλή φορολογία. Όλα αυτά αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες οποιασδήποτε επενδυτικής προσπάθειας στη χώρα μας. Το χείριστο δε όλων είναι ότι ακόμη και τώρα δεν έχει ακόμη τεθεί σε εφαρμογή η διαδικασία μέτρων  θεραπείας  των προβλημάτων αυτών.

Το κόστος όπως είπατε είναι μεγάλο και ξεπέρασε τα 45 δις ευρώ του εθνικού εισοδήματος. Πέραν των αριθμών, αυτό  που έχει σημασία είναι ότι το αποτέλεσμα αυτού του λογαριασμού είναι τα εκατομμύρια του εξαθλιωμένου λαού μας, οι στρατιές των ανέργων, η απελπισία των νέων μας, η καταστροφή της χώρας μας.

Ποια είναι τα βασικά εργαλεία της ανάπτυξης και ποιες οι πολιτικές επιλογές που έχουμε; Θα μπορούσαμε να πούμε ανάμεσα στα άλλα ότι είναι η άρση των κρατικών εμποδίων στην επιχειρηματικότητα και η μείωση των φορολογικών συντελεστών, ίσως και κάποια ακόμα;

Τα βασικά εργαλεία της ανάπτυξης, όπως είναι γνωστό είναι η αύξηση των επενδύσεων, της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας. Αυτά βασίζονται σε μια σειρά προϋποθέσεων, όπως είναι η αξιοπιστία του κρατικού μηχανισμού, η σταθερότητα του φορολογικού συστήματος, οι χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές  και γενικότερα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με όμορες χώρες. Όπως γνωρίζετε οι προϋποθέσεις αυτές δεν κατοικούν στη χώρα μας για πολλά χρόνια τώρα. Όταν εντός του 2013 έχουν εκδοθεί εκατοντάδες φορολογικών νόμων και χιλιάδες εγκυκλίων συνήθως αντικρουόμενων μεταξύ τους , όταν οι επιχειρήσεις δεν γνωρίζουν αν θα αντιμετωπίσουν την επόμενη μέρα, όταν η γραφειοκρατία ζει και βασιλεύει προς δόξαν της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας, πώς είναι δυνατόν να υπάρξει ανάπτυξη;

Θα μπορούσε να κοστολογηθεί η απώλεια μονάδων ανάπτυξης ανά έτος. Τι σημαίνει αυτό για την χώρα και τι σημαίνει σε σχέση με το χρέος.

Είναι γνωστό ότι η ύφεση έχει ρίξει άγκυρα στη χώρα μας περισσότερο από πέντε χρόνια, πράγμα πρωτοφανές και στα διεθνή χρονικά. Η ύφεση το 2013 θα ξεπεράσει το 4% και η συνολική απώλεια του εθνικού εισοδήματος μέχρι τώρα θα ξεπεράσει το 25%. Από την άλλη πλευρά ο εξωτερικός δανεισμός, παρά το γενναίο κούρεμα, έχει πάρει την ανηφόρα οδεύοντας προς ανεξέλεγκτα ύψη και βέβαια η εξυπηρέτησή του είναι αδύνατη σύμφωνα με τις παρούσες και τις προβλεπόμενες δημοσιονομικές συνθήκες.

Η Κυβέρνηση επαίρεται ότι έχει βελτιώσει τους μακροοικονομικούς δείκτες. Βεβαίως για τη δημιουργία ανάπτυξης, απαιτείται η σταθερότητα της οικονομίας. Αυτό όμως που έχει σημασία για το λαό μας, δεν είναι η ευημερία των αριθμών, αλλά η ποιότητα ζωής των πολιτών. Όταν οι δείκτες πάνε καλά, ενώ η ανεργία έχει φθάσει σε πρωτοφανή και απροσμέτρητα τα ύψη, είναι σαν να λέμε ότι ‘η εγχείρηση πέτυχε αλλά ο ασθενής απεβίωσε’. Για να απορροφηθεί η σημερινή ανεργία στη χώρα μας πρέπει να υπάρξει ετήσια ανάπτυξη τουλάχιστον 3,5% σε διάρκεια 15 ετών. Αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό και αν μπορεί ποτέ να επιτευχθεί.

 Μαζί με τις αλλαγές που επιτελούνται στην χώρα και διεθνώς, αλλάζουν και οι απαιτήσεις του οικονομικού διευθυντή. Ποιες είναι οι νέες τάσεις και που πρέπει να επικεντρωθεί ο σημερινός CFO ώστε να γράψει αποτελέσματα στην εταιρεία;

Οι σημερινές συνθήκες λειτουργίας της αγοράς, δηλαδή η λειτουργία των επιχειρήσεων σε καθεστώς κρίσης, έχουν ως συνέπεια, ώστε οι παράμετροι που προσδιορίζουν την επιχειρηματική απόφαση, να είναι ιδιαίτερα σύνθετοι και δυσεπίλυτοι. Αυτό έχει επίσης ως συνέπεια την αλλαγή του ρόλου της σημερινής Οικονομικής Διοίκησης, που είναι περισσότερο παρά ποτέ στρατηγικός, αφού η  οικονομική παράμετρος  αποτελεί πλέον την πεμπτουσία κάθε απόφασης της Διοίκησης.

Επί πλέον όλα αυτά, αναδεικνύουν το ρόλο του σημερινού  Οικονομικού Διευθυντή ως τον πλέον σημαντικό στη ιεραρχία της επιχείρησης, ο οποίος τώρα, περισσότερα από κάθε άλλη φορά, πρέπει να εφαρμόσει με θρησκευτική ευλάβεια τους κανόνες του management υπό συνθήκες κρίσης, αφού είναι ο εγγυητής του αποτελέσματος της επιχείρησης και αυτός που φέρει την ευθύνη της διασφάλισης  της βιωσιμότητάς της και της προοπτικής της στο μέλλον.

Δηλαδή ο Οικονομικός  Διευθυντής, εκτός των καθημερινών του καθηκόντων στην επιχείρηση, πρέπει να προσαρμόσει το ρόλο του σύμφωνα με τις τρέχουσες συνθήκες του τοπικού οικονομικού περιβάλλοντος, αλλά και του διεθνούς, αφού μοιραία δραστηριοποιείται και στο γήπεδο του παγκόσμιου ανταγωνισμού. Αυτό σημαίνει ότι εκτός από την ανάγκη μείωσης του κόστους λειτουργίας της επιχείρησης, ως συνέπεια της μείωσης του κύκλου δραστηριότητος,  πρέπει να εξασφαλίσει τη ρευστότητα της επιχείρησης, καθώς το τραπεζικό σύστημα έχει κλείσει την στρόφιγγα της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων. Κατά συνέπεια η διαχείριση της ρευστότητας, ως τα πρώτιστο καθήκον του. Το θέμα αυτό, λόγω της σοβαρότητάς  του, απετέλεσε το αντικείμενο του συνεδρίου των CFO της Κύπρου που έγινε την 22α Νοεμβρίου, όπου είχα την τιμή να είμαι εισηγητής, με θέμα  ΄Ο ρόλος του CFO ως διαπραγματευτή των συναλλαγών’.

Μπορείτε να μας πείτε κάποιες πρακτικές βελτίωσης της ρευστότητας;

Η  βελτίωση της ρευστότητας σημαίνει:

Την ριζική επανεξέταση της διαχείρισης της ρευστότητας επί μηδενικής βάσεως. Αυτό σημαίνει ότι οι συναλλαγές πρέπει να γίνονται με εξαιρετική προσοχή και κατά το δυνατόν τοις μετρητοίς.

Την εξισορρόπηση του συστήματος πληρωμών με τις εισπράξεις. Αυτό σημαίνει την οργάνωση  των εκταμιεύσεων ανάλογα με την πίστωση που έχουμε εξασφαλίσει.

Τον Εξορθολογισμό του κόστους. Πολύ μεγάλη προσοχή στο κόστος λειτουργίας της επιχείρησης και περιορισμός στις πλέον απαραίτητες δαπάνες.

Προσοχή στις Επισφαλείς απαιτήσεις.

Την διαχείριση των αποθεμάτων. Τεράστια σημασία αποκτά για μεταποιητικές και εμπορικές επιχειρήσεις η διαχείριση των αποθεμάτων. Εδώ δεσμεύονται ή αποδεσμεύονται πολύ σημαντικοί πόροι σε μία πλειάδα επιχειρήσεων

Ενισχύουμε τα ίδια κεφάλαια. Προβαίνουμε σε θαρραλέες αποεπενδύσεις σε πάγια στοιχεία, στην έκταση που αυτά δεν αποδιοργανώνουν την επιχείρηση και αν ακόμη και αυτά τα μέτρα δεν φανούν αρκετά, καταφεύγουμε και στους μετόχους ζητώντας τους να δείξουν «πατριωτισμό» υπέρ της επιχείρησης με εύλογη και αναγκαία αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου

Όταν μιλάμε για οικονομικούς διευθυντές έχουμε να κάνουμε μόνο με αριθμούς, ο ανθρώπινος παράγων υπάρχει πουθενά;

Η οικονομική επιστήμη συγκαταλέγεται τις κοινωνικές επιστήμες.  Ο ρόλος των Οικονομικών Διευθυντών είναι η εξασφάλιση της βιωσιμότητας της επιχείρησης, δηλαδή της υποστήριξης της ιδιωτικής οικονομίας της χώρας. Είναι αυτονόητο λοιπόν ότι η ευημερία της ιδιωτικής μας οικονομίας, την οποία από την οποία άλλωστε αναμένουμε την περιβόητη ανάπτυξη, οδηγεί στην ευημερία του ελληνικού λαού, δηλαδή στην αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και της ευημερίας των πολιτών μας. Οι αριθμοί λοιπόν και τα οικονομικά μοντέλα έχουν ως απώτερο στόχο τον άνθρωπο και μόνον. Αυτός άλλωστε ήταν ένας από τους λόγους που ιδρύσαμε το Σύνδεσμο Ελλήνων οικονομικών διευθυντών (ΣΕΟΔΙ), που έχει στόχο την αναβάθμιση του οικονομικού μάνατζμεντ στη χώρα μας, πράγμα που συντελεί στην οικονομική μας ανάπτυξη και την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών.

Μπορείτε να μας αναφέρετε τρία χαρακτηριστικά που πρέπει να συνοδεύουν τον οικονομικό διευθυντή σε περιόδους κρίσης και τρία χαρακτηριστικά που δεν πρέπει.

Οι τρέχουσες συνθήκες, θέλουν τον  Οικονομικό Διευθυντή να διαθέτει πλήθος  χαρακτηριστικών που σχετίζονται με τις επαγγελματικές του δεξιότητες, αλλά και αυτών που το χαρακτηρίζουν ως προσωπικότητα, ως ανθρώπινη οντότητα.  Θα σταχυολογήσουμε μερικές εξ αυτών. Ο οικονομικός Διευθυντής της σημερινής  εποχής, πρέπει να πιστεύει ότι έχει ουσιαστική συμμετοχή στους στόχους και τα αποτελέσματα της επιχείρησης. Πρέπει να είναι φορέας επιχειρηματικής σκέψης, να είναι οραματιστής του μέλλοντος της επιχείρησης, δημιουργός του αποτελέσματος και εγγυητής της μακρόχρονης επιτυχίας της.

Πρέπει να  διακρίνεται για το πνεύμα θυσίας, τον αλτρουισμό και την γενναιότητά του. Το θάρρος να αναλαμβάνει ευθύνες. Πρέπει να  είναι ευαίσθητος δέκτης των μηνυμάτων του εξωτερικού  περιβάλλοντος  και τα αξιοποιεί προς όφελος της επιχείρησης. Πάνω απ΄ όλα, πρέπει να έχει την ικανότητα να προβλέπει τις εξελίξεις, να κατευθύνει τα προβλήματα και όχι να τα ακολουθεί.

Για να ξεχωρίσουμε τώρα  τα τρία χαρακτηριστικά του σημερινού Οικονομικού Διευθυντή, πρέπει να δεχθούμε ότι, υπό συνθήκες απρόβλεπτων εξελίξεων και ταχύρρυθμων μεταβολών όπως η σημερινή, που τα γεγονότα εξελίσσονται με μεγάλη ταχύτητα, το βεληνεκές των προβλέψεων του Οικονομικού Διευθυντή πρέπει να είναι πολύ μακρύ, όπως το φάσμα της δέσμης του φωτισμού του αυτοκινήτου που τρέχει με μεγάλη ταχύτητα. Επίσης πρέπει να είναι εξοπλισμένος με απαράμιλλο θάρρος και αποφασιστικότητα. Πρέπει επίσης να είναι ευαίσθητος δέκτης των μηνυμάτων του οικονομικού περιβάλλοντος, τοπικού και διεθνούς. Τώρα πως μπορούν να ιεραρχηθούν τα παραπάνω χαρακτηριστικά, είναι υπόθεση των εκάστοτε συνθηκών λειτουργίας των επιχειρήσεων και των συγκεκριμένων αναγκών τους

Τα χαρακτικά που δεν πρέπει να έχει ο οικονομικός διευθυντής, είναι φυσικά τα αντίθετα των όσων αναφέραμε προηγουμένως.

Δηλώνετε αισιοδοξία για το 2014;

Η αισιοδοξία αποτελεί μία εκ των προϋποθέσεων εξόδου από την κρίση. Πρέπει όμως να είμαστε ρεαλιστικά αισιόδοξοι και πάνω απ όλα δραστήριοι και μαχητικοί. Βέβαια τα σημερινά δεδομένα δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αισιοδοξία το 2014, το οποίο θα κυλήσει περίπου όπως και το 2013. Κάποια ακτίδα φωτός αισιοδοξίας μπορεί να φανεί από το 2015 και μετά. Όμως η λύση του προβλήματός μας δεν θα παιχτεί μόνον στο γήπεδο της οικονομίας, είναι πλέον και ζήτημα πολιτικό, κυρίως πολιτικό. Αυτό σημαίνει ότι, αφού ο Έλληνας πολίτης έδωσε ότι μπορούσε να δώσει, τώρα η λύση πρέπει να αναζητηθεί, εκτός από την Κυβέρνηση και στους εταίρους μας, οι οποίοι πρέπει να δεχθούν  επί τέλους μέτρα ανάπτυξης της οικονομίας και διευθέτησης του χρέους, ώστε να καταστεί βιώσιμο.  Η πολιτική μας ηγεσία πρέπει επί τέλους να προχωρήσει σε διαρθρωτικές αλλαγές και σε ριζικά μέτρα αναδιοργάνωσης της δημόσιας διοίκησης, δηλαδή της μείωση της γραφειοκρατίας, τον ορθολογισμό του φορολογικού συστήματος, την πάταξη της διαφθοράς, κλπ. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σημάνει εθνικός συναγερμός με σκοπό την συστράτευση των δυνάμεων εκείνων που μπορούν να προσφέρουν, των Ελλήνων εκείνων που έχουν καταξιωθεί στην κοινωνία με το έργο και το κύρος τους. Για να σωθεί η χώρα, είναι απαραίτητη η συνεισφορά όλων των Ελλήνων, κυρίως αυτών που ξέρουν και μπορούν. Η απουσία τους ισοδυναμεί με λιποταξία στον αγώνα για την σωτηρία της Χώρας. Μόνο κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, θα μπορέσει η χώρα μας να διαβεί τον Ρουβίκωνα της καταστροφής και να διασφαλίσει την εθνική της κυριαρχία.

Εμείς οι Οικονομικοί Διευθυντές, στηρίζουμε το πλέον ζωτικό μέρος της οικονομία μας, που είναι η ελληνική επιχείρηση. Γι’ αυτό, ο ρόλος μας είναι τόσο σημαντικός, όσο και η ανάκαμψη της οικονομίας μας. Σε μας πέφτει το μεγάλο βάρος της προστασίας της εθνικής μας οικονομίας. Το βάρος αυτό, οι Οικονομικοί Διευθυντές είναι υποχρεωμένοι  να το επωμιστούν, αφού αυτό αποτελεί προϋπόθεση της ευημερίας και εθνικής μας κυριαρχίας.