ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΣΤΗ Ν ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΓΝΩΜΗ» ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ
- Κύριε Κωστόπουλε, η Ελλάδα διανύει ήδη επτά χρόνια μέσα σε μία οικονομική κρίση χωρίς να έχει διαφανεί ακόμα η έξοδος από το τούνελ. Τι φταίει κατά την άποψή σας γι’ αυτή την ατέρμονη περιστροφή εντός των μνημονίων χωρίς αποτέλεσμα; Είναι λανθασμένη η συνταγή ή ο τρόπος με τον οποίο οι ελληνικές ηγεσίες την ερμηνεύουν και την εφαρμόζουν;
Η χώρα μας διέρχεται την χειρότερη δοκιμασία της μεταπολεμικής περιόδου και η εφιαλτική αυτή κατάσταση, είναι φυσικά απότοκος της πολιτισμικής κρίσης και συνακόλουθα των λανθασμένων χειρισμών εκ μέρους της πολιτείας. Η κρίση αντιμετωπίστηκε με όρους διχαστικής και μηδενιστικής πρακτικής, με ακατάσχετη, ασαφή και παρελκυστική ρητορεία, με αποτέλεσμα να μη διαμορφωθεί ένα εθνικό σχέδιο εξόδου από αυτή, πράγμα που θα αποτελούσε ισχυρότατο διαπραγματευτικό όπλο προς την κατεύθυνση της αναπτυξιακής πολιτικής απέναντι στην τιμωρητική και καταστροφική πρόταση των δανειστών.
Η πολιτική ηγεσία εφήρμοσε λάθος μια λανθασμένη συνταγή και υπέκυψε αμαχητί στη βαναυσότητα των εκβιαστικών διλημμάτων της τρόικας, σύρθηκε πίσω από τα καταστροφικά, ισοπεδωτικά και ταπεινωτικά μέτρα, τα οποία εκτός των άλλων, ευρίσκονται σε αναντιστοιχία ακόμη και με τη βασική αρχή της οικονομίας κατά την οποία, ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει υπό συνθήκες λιτότητας. Έτσι η χώρα εισήλθε σε ένα φαύλο κύκλο μνημονίων με καταστροφικούς όρους, με αντιαναπτυξιακή συνταγή και εισπρακτικούς στόχους και μόνον.
Η κρίση επίσης δεν αντιμετωπίσθηκε με όρους χειρισμού ευρωπαϊκής πολιτικής τη στιγμή που υπήρχε ευρωπαϊκή κρίση και υπήρχαν περιθώρια δυναμικών διαπραγματεύσεων με τους εταίρους.
Ένας επιπρόσθετος λόγος είναι ότι το πολιτικό προσωπικό που εκλήθη να διαχειρισθεί την σοβαρότερη μεταπολεμική κρίση, επέπρωτο να είναι το χειρότερο των τελευταίων χρόνων, σε όλο του το φάσμα. Κατά συνέπειαν και η συνταγή και ο τρόπος εφαρμογής της είναι λανθασμένα.
- Είστε από τους ανθρώπους που εδώ και πολλά χρόνια, παρατηρώντας πολιτικά και κοινωνικά συμπτώματα, σημάνατε το «καμπανάκι κινδύνου» για τη χώρα. Πιο συγκεκριμένα, στηλιτεύσατε το πελατειακό κράτος και τον κομματικό εκμαυλισμό, ενώ αρκετές φορές αναφερθήκατε στο έλλειμμα ποιοτικής παιδείας και ενός σύγχρονου εθνικού οράματος, ως δομικές αιτίες μίας εθνικής κατρακύλας που θα μας φέρει προ δύσκολων χρόνων. Τα δύσκολα χρόνια ήρθαν. Βλέπετε να έχει αλλάξει κάτι από όσα έχετε επισημάνει, ώστε να ελπίζουμε σε μία νέα ανοδική πορεία;
Από πολύ νωρίς, από την αρχή της πολιτισμικής κρίσης που εξελίχθηκε σε οικονομική, με διάφορα δημοσιεύματα και ομιλίες, είχα επισημάνει τους κινδύνους και είχα προτείνει λύσεις. Σε ένα μάλιστα εξ αυτών, τον Απρίλιο του 1980, είχα καταγράψει τα προβλήματα, ιδιαίτερα στο χώρο της Παιδείας, με τις παρακάτω επισημάνσεις:
‘Η παιδεία αποτελεί την προϋπόθεση επιβίωσης της φυλής και του έθνους μας. Οικοδομεί τις βάσεις και χαράζει το δρόμο πάνω στον οποίο βαδίζει η ιστορία μας. Και όμως τον τελευταίο καιρό και οι τρεις βαθμίδες της γνωρίζουν μία χωρίς προηγούμενο υποβάθμιση. Και στο χώρο αυτό, η αναζήτηση των ενόχων δεν είναι καθόλου δύσκολη. Η παιδεία και η εκπαίδευση αλώθηκαν, από την πολιτική και τα κόμματα. Η πολιτική αντιπαράθεση δεν παραβίασε μόνο το πανεπιστημιακό άσυλο της ανώτατης παιδείας, αλλά βίασε ακόμη και την αγνότητα στο χώρο της στοιχειώδους εκπαίδευσης. Πιστεύουμε ότι το μεγαλύτερο έγκλημα που διαπράχθηκε στο χώρο της παιδείας, είναι αυτό της εισβολής των κομμάτων στα σχολεία.’
Οι επισημάνσεις αυτές, ήταν δυστυχώς προφητικές και παραμένουν επίκαιρες ακόμη και σήμερα και η νέα πορεία φαίνεται να αργεί, αφού δεν είμαστε ακόμη ούτε στην αρχή.
Σε πολλές νεότερες δημοσιεύσεις μου στον Τύπο, είχα επισημάνει τα σοβαρά προβλήματα της χώρας σχετικά με την βαθειά κρίση αξιών που υπονομεύουν το μέλλον του Έθνους μας. Είχα επισημάνει μεταξύ άλλων ότι το αξιακό σύστημα της κοινωνίας έχει υποβαθμιστεί, διότι δεν υποστηρίχτηκε από το σύστημα της πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας του τόπου, δηλαδή την παιδεία και την στάση των πνευματικών ταγών της χώρας μας.
Είχα επισημάνει ότι η κοινωνική συμπεριφορά χαρακτηρίζεται από τον ατομοκεντρισμό και την επιδίωξη του εύκολου κέρδους, πράγμα που οδήγησαν στην κατάρρευση των αξιών και των αρχών του δημόσιου συμφέροντος, της κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης.
Η κοινωνία ισοπεδώθηκε προς τα κάτω. Νομιμοποιήθηκε ο κανόνας της ήσσονος προσπάθειας και της ευκαιριακής επιτυχίας. Αποτέλεσμα η αποσάθρωση των σχέσεων του πολίτη με την πολιτεία και η χαλάρωση της κοινωνικής συνοχής.
Αυτά οδήγησαν στη συναλλαγή του πολίτη με την εξουσία και μέσω αυτής στην εμπορευματοποίηση της εξουσίας και τη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος. Έτσι αναπτύσσεται η κομματοκρατία, η οποία διαπλέκεται με το Κράτος. Δηλαδή αναπτύσσεται η αλυσίδα συναλλαγή του πολίτη με τα κόμματα, τα κόμματα με το κράτος, και αυτά με τη σειρά τους οδήγησαν στη χαλάρωση των θεσμών και την άλωση της κρατικής εξουσίας.
Όλα αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα τη διόγκωση του δημόσιου τομέα της οικονομίας, και την καταλήστευση του δημόσιου χρήματος και συνακόλουθα στην επιδείνωση των μακροοικονομικών μεγεθών, και τελικά φτάσαμε στην σημερινή κατάρρευση της οικονομίας.
Έτσι, φτάσαμε να περιφέρουμε τον δίσκο της επαιτείας ανά τον κόσμο και όπως μας λέει ο εθνικό μας ποιητής, ‘δεν είναι εύκολες οι θύρες όταν η χρεία τις κρουταλεί’.
Η υποβάθμιση του πολιτικού πολιτισμού και η κατάπτωση των ηθικών αξιών, ανέδειξε την μετριότητα στη θέση της αξιοκρατίας. Η αξιοκρατία που γεννήθηκε στη χώρα μας δεν κατοικεί πια εδώ.
Η πολυπόθητη ανοδική πορεία λοιπόν, αργεί να έρθει, για τι ακόμη βρισκόμαστε στην κατηφορική.
- Μπορείτε, εν συντομία να μας περιγράψετε τον «Oδικό χάρτη» εξόδου από την κρίση, κατά την άποψή σας;
Ο οδικός χάρτης είναι πολύ μακρύς, αφού τα προβλήματα σε οικονομικό και πολιτισμικό επίπεδο είναι πολύ μεγάλα. Η έξοδος από την κρίση είναι έργο τιτάνιο, αφού κρίνεται το μέλλον της πολιτειακής υπόστασης του ελληνισμού. Πρώτα απ ΄ όλα, η χώρα μας χρειάζεται επειγόντως ένα θαρραλέο σχέδιο πολιτισμικής, διοικητικής και οικονομικής ανόρθωσης. Ένα εθνικό μακρόπνοο πρόγραμμα για την έξοδο της χώρας από την παρακμή και την ένταξή της στο νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Ένα νέο οικονομικό και κοινωνικό συμβόλαιο, απαλλαγμένο από τα στερεότυπα του παρελθόντος, με συγκεκριμένες ιδέες και ορατούς στόχους.
Απαιτείται η αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης, ώστε να είναι αποτελεσματική και να χτυπηθεί επί τέλους η διαφθορά. Πρέπει να δοθεί έμφαση στην αξιοκρατία και στην επιβράβευση της προσπάθειας. Πρέπει να αλλάξει το σύστημα της παιδείας, με στόχο την ανάδειξη της ελληνικής παιδείας και της εθνικής μας ετερότητας.
Να θεσμοθετηθεί ένα σταθερό φορολογικό σύστημα, που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη των επενδύσεων και της οικονομίας εν γένει. Να καταργηθεί το πελατειακό κράτος, ώστε να εξαλειφθεί η φοροδιαφυγή. Πρέπει επί τέλους να αντικατασταθεί το μοντέλο της κρατικοδίαιτης οικονομίας.
Πρέπει να ψηφισθεί καινούργιο Σύνταγμα που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σημερινής κοινωνίας και να καταργηθεί το υπάρχον, που πρεσβεύει την απόλυτη πρωθυπουργική μοναρχία, που εκμαυλίζει τους πολιτικούς προς την ανομία και τους καθιστά δικαστές των δικών τους αδικημάτων, αθωώνοντας τις κακουργηματικές πράξεις τους όπως το άρθρο 86 του Συντάγματος.
Πάνω απ’ όλα, πρέπει να πνεύσει άνεμος επαναστατικής αλλαγής σε όλες τις λειτουργίες της πολιτείας που θα κατεδαφίσει ότι σάπιο και αμαρτωλό έχει χτιστεί τα τελευταία σαράντα χρόνια.
Όλα αυτά περιγράφονται στο βιβλίο μου με τον τίτλο ‘Η ανατομία της εθνικής μας παρακμής’ που θα κυκλοφορήσει σύντομα.
- Αυτή η πορεία εξόδου από την κρίση δεν απαιτεί μία πλατιά πολιτική συναίνεση; Εκτιμάτε ότι μπορεί να υπάρξει;
Το πολιτικό μας προσωπικό, ακόμη και τώρα, στις κρίσιμες αυτές ώρες, φαίνεται να παραμένει εγκλωβισμένο στο σύνδρομο του λαϊκισμού και της μικροπολιτικής. Το πολιτικό κόστος να υπερτερεί του δημόσιου συμφέροντος.
Αφού η λύση δεν έρχεται από το πολιτικό μας προσωπικό, θεωρούμε ότι πρέπει να σημάνει εθνικός συναγερμός για την κινητοποίηση της αξιοποίησης του εθνικού μας κεφαλαίου εκείνου που δεν έχει αναλωθεί μέχρι τώρα: Που είναι οι κορυφαίες προσωπικότητες που έχουν καταξιωθεί στον επιστημονικό, επαγγελματικό και κοινωνικό στίβο. Με την σοφία, τη γνώση και το κύρος, τους, μπορούν να συμβάλλουν αποφασιστικά στη έξοδο της χώρας μας από την σημερινή κρίση και την παρακμή που καταδυναστεύει τη χώρα μας τα τελευταία σαράντα χρόνια.
Προ καιρού, με δική μου πρωτοβουλία, ως προέδρου του Συνδέσμου των Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών, είχε συγκροτηθεί επιτροπή, αποτελούμενη από σημαντικές προσωπικότητες της χώρας μας, όπου επικεφαλής εξελέγη ο διακεκριμένος Έλληνας ο επίτιμος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τραπέζης Επενδύσεων κ. Παναγιώτης Γεννηματάς, προκειμένου να προβούμε στην εκπόνηση μελέτης – πρότασης για την έξοδο της χώρας από την κρίση με απώτερο στόχο την μετεξέλιξή της σε πολιτικό σχηματισμό. Όμως λόγω της ρευστότητας της πολιτικής κατάστασης, η κίνηση αυτή ανέστειλε την δραστηριότητά της, αλλά παραμένει πάντα με τα όπλα παρά πόδας.
- Ως οικονομολόγος, αλλά και ως ιδρυτής και πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών (ΣΕΟΔΙ), βρίσκεστε σε διαρκή επαφή με στελέχη πολλών σημαντικών επιχειρήσεων της χώρας. Ποια είναι η άποψή σας για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα και τις δυνατότητές της; Μπορεί, πράγματι, η ελληνική επιχειρηματικότητα να δημιουργήσει μία νέα «οικονομική άνοιξη»;
Για να ευδοκιμήσει η επιχειρηματικότητα στη χώρα μας, εννοείται ότι πρέπει να συντρέξουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, που συμπυκνώνεται στη λέξη οικονομικό περιβάλλον και αυτό είναι η πολιτική σταθερότητα, σταθερό φορολογικό καθεστώς, χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές, πάταξη της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς, συμπαράσταση της πολιτείας προς τον επιχειρηματία, κλπ. Όμως η οικονομική κρίση, που είναι απότοκος των τραγικών κυβερνητικών επιλογών, έχει καταβαραθρώσει την ιδιωτική μας οικονομία. Και ενώ, ύστερα από 8 χρόνια ύφεσης θα έπρεπε να προσδοκούσαμε σε κάποια οικονομική άνοιξη, δυστυχώς ακόμη ευρισκόμεθα σε βαρύ χειμώνα, χωρίς να γνωρίζουμε ….πότε θα κάνει ξαστεριά και οι Ελληνικές επιχειρήσεις παίρνουν το δρόμο της ξενιτιάς προς τριτοκοσμικές χώρες !
- Πολύς ο λόγος τα τελευταία χρόνια για την ανάγκη επενδύσεων στην Ελλάδα. Πιστεύετε ότι μπορεί να συντρέξουν οι συνθήκες για μεταφορά ξένων κεφαλαίων στην χώρα ή μήπως πρόκειται για μία ουτοπία και θα έπρεπε να στρέψουμε την προσοχή μας στην ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας;
Είναι αλήθεια ότι η μόνη διέξοδος από την οικονομική κρίση είναι η οικονομική ανάπτυξη που σημαίνει επενδύσεις. Οι επενδύσεις, κυρίως ξένων κεφαλαίων προϋποθέτουν εκτός των συνθηκών που ανέφερα προηγουμένως και ισχυρά επενδυτικά κίνητρα, δηλαδή χαμηλή φορολογία, επιδοτήσεις επί των επενδυτικών σχεδίων, και κυρίως έλλειψη της αβεβαιότητας και κατάργηση της γραφειοκρατίας.
Αυτά όμως απουσιάζουν από το χάρτη της κυβερνητικής πολιτικής. Ο πολυσυζητημένος νέος επενδυτικός νόμος, που άργησε να ψηφισθεί, θυμίζει την ρήση, ‘ώδινεν όρος και έτεκεν μύν’, αφού δεν προσφέρει ουσιαστικά κίνητρα στους επενδυτές.
Η ΠΑΤΡΑ
- Είστε Πατρινός, όμως εδώ και πολλά χρόνια δραστηριοποιείστε στην Αθήνα. Ήταν επιλογή σας ή αποτέλεσμα ανάγκης;
Η επιλογή της Αθήνας ως τόπος διαμονής ήταν αποτέλεσμα επαγγελματικής ανάγκης, αφού η Πάτρα δυστυχώς δεν προσφέρει ευκαιρίες για το επάγγελμά μου. Παρά το γεγονός ότι η Αθήνα μου προσέφερε επαγγελματική καταξίωση, αλλά και τίτλους και περγαμηνές, όμως τα στοιχεία αυτά θα έλεγα ότι ουδόλως με εκφράζουν. Για μένα τίτλος τιμής είναι η καταγωγή μου, είναι οι πατρογονικές μου εστίες, είναι τα αδέλφια μου, είναι το κοινωνικό μου περιβάλλον, είναι οι φίλοι μου, και όλα αυτά μαζί είναι η Πάτρα.
- Τι σημαίνει σήμερα «Πάτρα» για εσάς και ποιες είναι οι σχέσεις που διατηρείτε με την πόλη;
Γεννήθηκα στις Πόρτες, αλλά η πόλη της ζωής μου είναι η Πάτρα, αφού η Πάτρα ήταν το περιβάλλον εκείνο που διαμόρφωσε την προσωπικότητά μου, δηλαδή ήταν η κουλτούρα της, το Τρίτο Γυμνάσιο στο οποίο φοίτησα, ο κόσμος της, ο πολιτισμός της, η ιστορία της. Στη σκέψη και στην καρδιά μου έχουν καταχωρηθεί ανεξίτηλα, το άρωμα των λουλουδιών της, ο ήχος του ραδιοφώνου της Κυριακής που έλουζε με μουσικές πανδαισίες τις γειτονιές της, οι χαρούμενες φωνές στο διάλειμμα του Τρίτου Γυμνασίου, το ηλιοβασίλεμα στα νερά του Πατραϊκού, οι περίπατοι στις μυροβόλες γειτονιές της, η μοναδική ομορφιά της. Όλα αυτά αποτελούν μέρος της ζωής μου, και συντηρούν τις ωραιότερες αναμνήσεις μου.
Η Πάτρα παραμένει πάντα η Ιθάκη μου και ονειρεύομαι να περπατήσω και πάλι στις ίδιες γειτονιές, να ξαναγευθώ το άρωμά της, να ξαναζήσω τις ίδιες στιγμές.
Επισκέπτομαι συχνά την Πάτρα γιατί αισθάνομαι ότι εκεί αναβαπτίζομαι στις πηγές μου, εκεί ξαναβρίσκω την ταυτότητά μου, που γαλουχήθηκε με τα νάματα του πολιτισμού της πόλης αυτής, της αξιοπρέπειας και των ηθικών αξιών της. Επισκέπτομαι καθημερινά τις ιστοσελίδες της Πάτρας και έτσι αισθάνομαι ότι ζω τον παλμό της, ότι σύμφωνα με την ομηρική ρήση, ατενίζω τον ‘καπνόν ανωθρώσκωντα’ της αγαπημένης μου πόλης.
Οι δεσμοί μου με την Πάτρα ενδυναμώνονται επίσης, με την συμμετοχή μου ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του συλλόγου των ‘Εν Αθήναις Πατρινών’, οι δράσεις του οποίου διατηρούν συχνές τις επαφές μας με τη πόλη μας και κρατούν ζωντανές τις εικόνες της.
- Θέλετε να μου πείτε μία ανάμνηση από την Πάτρα του χθες, που κρατήσατε για πάντα στη μνήμη και την καρδιά σας;
Στην μνήμη και στην καρδιά μου παραμένουν ανεξίτηλες όλες οι στιγμές που έζησα εκεί και είναι πολλά τα περιστατικά που παρέμειναν ζωντανά. Ένα από αυτά σχετίζεται με τον καθηγητή μου τον αείμνηστο Ανδρέα Αντωνόπουλο, ο οποίος στην διαδικασία της βαθμολόγησης της τάξης, αναφερόμενος σε μένα είχε αναφέρει μεταξύ άλλων: ‘Εσύ Κωστόπουλε βαδίζεις θετικά και σε συμβουλεύω να συνεχίσεις έτσι. Εκτός από καλός μαθητής, ο Κωστόπουλος διακρίνεται και για το ήθος του, είναι πάντα σοβαρός, αξιοπρεπής και παρουσιάζει μια ασυνήθη ωριμότητα για την ηλικία του. Για αυτό, από σήμερα ορίζω τον Κωστόπουλο επιμελητή της τάξης’. Τα λόγια αυτά του εξαίρετου αυτού καθηγητή, αποτελούν παρακαταθήκη για την μετέπειτα πορεία μου, αφού πάντα με ακολουθούν και με προτρέπουν να είμαι συνεπής με τα λόγια του καθηγητή μου και με δίδαξαν ότι οι ηθικές αξίες ουδέποτε εκπίπτουν.
- Μάλλον γνωρίζετε καλά το οικονομικό τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει και η Πάτρα, και μάλιστα αρκετά χρόνια πριν την οικονομική κρίση, κυρίως λόγω της αποβιομηχάνισης και της απώλειας του εξωστρεφούς εμπορικού χαρακτήρα της πόλης. Σε ποιόν ή σε ποιους τομείς νομίζετε πως πρέπει να στρέψει την προσοχή της η Πάτρα για να ανακάμψει, οικονομικά και κοινωνικά;
Η Πάτρα πρέπει να αξιοποιήσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα, που είναι η γεωγραφική της θέση, είναι η πύλη της Ελλάδος προς τη δύση από ξηρά και θάλασσα, αλλά και τα τοπικά εδαφικά της πλεονεκτήματα, αφού τα κλιματολογικά και εδαφικά της χαρακτηριστικά ευνοούν την καλλιέργεια γεωργικών προϊόντων υψηλής ποιότητας. Οι αρχαιολογικοί της θησαυροί, αλλά και τα σημαντικά της αξιοθέατα, προσφέρουν, δυνατότητες σημαντικής τουριστικής ανάπτυξης. Το Πανεπιστήμιο της πόλης μας, με την πρωτοποριακή τεχνολογία του και το αξιόλογο επιστημονικό του δυναμικό, προσφέρουν μοναδικές προϋποθέσεις ανάπτυξης υψηλής τεχνολογίας. Όλα αυτά όμως προϋποθέτουν την κρατική στήριξη, η οποία δυστυχώς απουσιάζει. Γι αυτό, οι τοπικοί παράγοντες, θεσμικοί και ιδιωτικοί, πρέπει να κινητοποιηθούν σε μια κοινή προσπάθεια αξιοποίησης των πλεονεκτημάτων του νομού Αχαΐας.
Με δική μου πρωτοβουλία προ ολίγων ετών, είχε συγκροτηθεί επιτροπή, αποτελούμενη από σημαντικές προσωπικότητες της πόλης μας στο χώρο της οικονομικής επιστήμης, με σκοπό την ανάπτυξη μελέτης για την οικονομικά ανάπτυξη του νομού Αχαΐας. Δυστυχώς όμως, ένα από τα βασικά μέλη της επιτροπής, απεβίωσε και η προσπάθεια αυτή έπαυσε τις εργασίες της. Όμως, στόχος μας είναι η ανασυγκρότηση της επιτροπής και η συνέχιση της προσπάθειας αυτής.